Το opengov.gr και το στοίχημα του διαλόγου - ΠΩΣ ΑΠΟΤΙΜΟΥΝ ΕΙΔΙΚΟΙ ΤΟ ΠΕΙΡΑΜΑ

Το εγχείρημα διαθέτει πολιτική και επικοινωνιακή στήριξη και, ώς ένα βαθμό τουλάχιστον, συλλογικότητα.

Το σημαντικότερο ζήτημα είναι η ανάπτυξη του ενδιαφέροντος και της ενεργοποίησης των ίδιων των πολιτών, όχι μόνο για θέματα που βρίσκονται στον σκληρό πυρήνα της καθημερινής βιοτικής ανάγκης (κατά κύριο λόγο, θέματα με άμεσες οικονομικές διαστάσεις), αλλά και για θέματα του κοινωνικού κράτους, όπως και για ζητήματα διοικητικής ποιότητας και δημοκρατικού ελέγχου.

Ο λόγος για το πείραμα opengov.gr, τον ιστοχώρο Ανοικτής Διακυβέρνησης , ο οποίος ξεκίνησε στις 6 Οκτωβρίου 2009, δύο μόλις μέρες μετά τις εθνικές εκλογές, ένα από τα κυριότερα μέτρα συμμετοχικής και διαβουλευτικής διακυβέρνησης που υιοθέτησε το ΠΑΣΟΚ και προσωπικά ο πρόεδρός του και στο οποίο φαίνεται να έχει επενδύσει πολλά σχέδια και επιθυμίες για χρηστή διοίκηση και βέλτιστες πρακτικές.

Κάνοντας μια σύντομη αποτίμηση της ολιγόμηνης εφαρμογής του, πολιτικοί επιστήμονες υποστηρίζουν ότι «αυτό το εργαλείο της ανοικτής διακυβέρνησης περιέχει το αισιόδοξο μήνυμα της δημιουργίας ενός ανοικτού διαύλου αμφίδρομης επικοινωνίας και μιας πολιτικής συμμετοχής».

Παρά την ευνοϊκή διάθεση με την οποία αρκετοί ειδικοί του χώρου (πολιτικοί, ερευνητές του Διαδικτύου, bloggers κ.λπ.) έχουν αντιμετωπίσει το opengov.gr, έχουν διατυπωθεί και κριτικές κατά το ότι τα νομοσχέδια που τίθενται online έχουν διατάξεις και άρθρα που εμφανίζονται «κλειστά» σε αλλαγές ή αναθεωρήσεις, παράλληλα με τη μικρή διάρκεια που βρίσκονται στο Διαδίκτυο, όπως επίσης και κατά το ότι για να είναι διαφανής και ουσιαστική η όλη προσπάθεια χρειάζεται να εμπλέκει τον πολίτη πολύ πριν το upload ενός νομοσχεδίου και το «άνοιγμά» του σε σχόλια.

Η αξιολόγηση

Οπως τονίζει ο καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης Νίκος Δεμερτζής -δείτε σχετικά απόψεις και άλλων πολιτικών επιστημόνων στην Επιθεώρηση «Επιστήμη και Κοινωνία» τεύχος 24- «μέχρι τώρα η όλη διαδικασία έχει πρωτίστως συμβουλευτικό χαρακτήρα και δεν έχει αποκτήσει εδραία νομική υπόσταση.

Λέγεται μάλιστα ότι ακριβώς επειδή το όλο εγχείρημα της ηλεκτρονικής διαβούλευσης είναι πολιτικά κρίσιμο και τεχνολογικά περίπλοκο, καλό είναι να υπαχθεί και το ίδιο σε κάποια διαδικασία διαβούλευσης.

Στον φάκελο που δημοσιεύουμε γίνεται μία πρώτη ποσοτική και ποιοτική αξιολόγηση του εγχειρήματος, διατυπώνονται οι θετικές προοπτικές που διανοίγονται όσο και οι αρνητικές όψεις του, που αφορούν όχι μόνο τις όποιες τεχνικές δυσλειτουργίες αλλά και την ισχυρή πιθανότητα να επικρατήσει κακοφωνία, ακόμη και η τυραννία της πλειοψηφίας».

Κατά τους πανεπιστημιακούς Δημήτρη Γκούσκο, λέκτορα στο Τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ του Πανεπιστημίου Αθηνών και Ελένη Στάιου, υποψήφια διδάκτορα στο ίδιο τμήμα, «η συγκέντρωση σχολίων στις διαβουλεύσεις του υπουργείου Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης (π.χ. Πρόγραμμα «Καλλικράτης») και σε αυτές του υπουργείου Οικονομικών είναι σχετικά αναμενόμενη, λόγω διαστάσεων πολιτικής και οικονομικής κρισιμότητας, χωρίς όμως να ισχύει το ίδιο για τη χαμηλή συμμετοχή σε διαβουλεύσεις για θέματα της ευρύτερης ατζέντας του κοινωνικού κράτους, όπως οι διαβουλεύσεις των υπουργείων Παιδείας, Διά Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων, Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, καθώς και των Υπουργείων Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Προστασίας του Πολίτη.

Ενδεχομένως, επί του παρόντος, η οικονομική κρίση να πολώνει και την προτεραιότητα της πολιτικής συμμετοχής ή να κάνει άλλα ζητήματα να φαίνονται λιγότερο σημαντικά».

Σύμφωνα με τη Μαρίνα Ρήγου, ΕΕΔΙΠ Πάντειο Πανεπιστήμιο, δημοσιογράφο, «όποια και αν είναι τα πιθανά προβλήματα της διαδικασίας, η ανοικτή διακυβέρνηση μπορεί να λειτουργήσει ως βάση ενός ευρύτερου πολιτικού σχεδιασμού ηλεκτρονικής και συμμετοχικής διακυβέρνησης με στόχο τη διαφάνεια και τη συμμετοχή και βεβαίως τη διεύρυνση του αριθμού των συμμετεχόντων.

Εξάλλου καθείς εκ των συμμετεχόντων στον "ηλεκτρονικό διάλογο" μπορεί να αναχθεί σε πομπό των ζητημάτων που τίθενται προς διαβούλευση και των επιχειρημάτων που αναπτύσσονται, πομπός προς δυνητικούς δέκτες στο κοινωνικό σύνολο, πολλαπλασιάζοντας έτσι εκθετικά το διάλογο.

Κι όσο περισσότεροι είναι οι πομποί, κι από διαφορετικές προελεύσεις, τόσο μεγαλύτερη θα είναι η διάχυση του μηνύματος».*

Τι προσφέρει ο ιστοχώρος «Ανοιχτής Διακυβέρνησης»

Στις βασικές υπηρεσίες που προσφέρει ο ιστοχώρος OpenGov.gr συγκαταλέγονται:

- υπηρεσίες διαβούλευσης για σχέδια πράξεων και αποφάσεων της κυβέρνησης από ενδιαφερόμενους πολίτες και φορείς, θεματικά διαρθρωμένες κατά αρμόδιο υπουργείο και υπηρεσίες εκδήλωσης ενδιαφέροντος για τη στελέχωση φορέων σε διάφορους τομείς της κυβέρνησης.

- συμπληρωματικές υπηρεσίες, όπως η δημοσιοποίηση βιντεοσκοπημένων αποσπασμάτων από συνεδριάσεις του υπουργικού συμβουλίου, καθώς και η υπηρεσία labs > opengov.gr για την κατάθεση θεματικών προτάσεων και ιδεών με αντικείμενο τη βελτίωση του δικτυακού τύπου opengov.gr, τον ανασχεδιασμό των κρατικών ηλεκτρονικών υπηρεσιών, καθώς και τον ανασχεδιασμό των κυβερνητικών ιστοσελίδων.