Σχόλια και παρατηρήσεις της Greenpeace επί του Σχεδίου Νόµου ‘Επιτάχυνση των ΑΠΕ για την αντιµετώπιση της Κλιµατικής Αλλαγής’

Εισαγωγή

Οι κλιµατικές αλλαγές είναι η µεγαλύτερη απειλή για την ανθρωπότητα και τη βιοποικιλότητα.

Η 4η Έκθεση Αξιολόγησης της IPCC (AR4, 2007) προβλέπει:

􀂂 Μετά το 2080 πολλά εκατοµµύρια ανθρώπων αναµένεται να επηρεαστούν από πληµµύρες στα σπίτια και τις επιχειρήσεις τους εξαιτίας της ανόδου της στάθµης της θάλασσας κάθε χρόνο. Σε ιδιαίτερο κίνδυνο βρίσκονται πυκνοκατοικηµένες περιοχές, καθώς και περιοχές που βρίσκονται σε χαµηλό υψόµετρο µε περιορισµένες ικανότητες προσαρµογής.

􀂂 Το 20% µε 30% όλων των ζωντανών οργανισµών στον πλανήτη θα αντιµετωπίζουν αυξηµένο κίνδυνο εξαφάνισης, αν η άνοδος της µέσης παγκόσµιας θερµοκρασίας ξεπεράσει τους 1,5-2,5°C.

􀂂 Σε χαµηλότερα γεωγραφικά πλάτη και κυρίως σε ξηρές και τροπικές περιοχές, ακόµα και µικρές αυξήσεις της θερµοκρασίας της τάξης των 1°C - 2°C, αναµένεται να αυξήσουν τον κίνδυνο λιµών που οφείλονται σε µειωµένη παραγωγικότητα των καλλιεργειών και αυξηµένη συχνότητα των ξηρασιών και πληµµύρων.

􀂂 Μέσα στις επόµενες δεκαετίες, τα αποθέµατα νερού που είναι αποθηκευµένα στους παγετώνες και στις χιονισµένες περιοχές θα µειωθούν προκαλώντας ελλείψεις νερού σε περισσότερο από 1 δις ανθρώπους σε περιοχές που βασίζονται στην τήξη των χιονισµένων βουνοκορφών για πόσιµο νερό.

Το –καταστροφικό- αποτέλεσµα της Κοπεγχάγης, διογκώνει ακόµα περισσότερο το πρόβληµα.

Σύµφωνα µε απόρρητο έγγραφο του ΟΗΕ που διέρρευσε, ακόµα και αν υλοποιηθούν οι στόχοι περιορισµού των εκποµπών που έχουν υποσχεθεί οι ηγέτες του πλανήτη, η αύξηση της µέσης πλανητικής θερµοκρασίας θα ξεπεράσει τους 3oC. Σύµφωνα µε την IPCC, η αύξηση
αυτή θα απειλήσει µε εξαφάνιση το 50% των ειδών του πλανήτη.

∆υστυχώς, η Ελλάδα τη δεκαετία που µας πέρασε απέτυχε παταγωδώς να συµβάλει στην παγκόσµια προσπάθεια για την καταπολέµηση των κλιµατικών αλλαγών.

Οι πενιχρές επιδόσεις της χώρας µας στην προώθηση των ΑΠΕ και το ποσοστό διείσδυσής τους στο ενεργειακό ισοζύγιο, την εξοικονόµηση ενέργειας και την αύξηση της ενεργειακής αποδοτικότητας είναι αδιάψευστα στοιχεία που το αποδεικνύουν.

Νοµοτελειακά λοιπόν, η Ελλάδα την περασµένη δεκαετία συνέχισε να αυξάνει τις εκποµπές αερίων του θερµοκηπίου, ενώ παραβίασε σηµαντικές Ευρωπαϊκές Οδηγίες για την ανάπτυξη των ΑΠΕ και την εξοικονόµηση ενέργειας.

Στη δεκαετία που βρίσκεται µπροστά µας δεν έχουµε πλέον την πολυτέλεια να επαναλάβουµε τα λάθη του παρελθόντος.

Απαιτούνται ριζοσπαστικές αλλαγές στο ισχύον θεσµικό πλαίσιο για τις ΑΠΕ, προκειµένου η χώρα µας να συµµορφωθεί µε τις νοµικές δεσµεύσεις που απορρέουν από την ευρωπαϊκή νοµοθεσία έως το 2020.

Συνεπώς, υπό αυτό το πρίσµα θα πρέπει να κρίνεται το υπό διαβούλευση νοµοσχέδιο, το κατά πόσο δηλαδή υπηρετεί κατ’ ελάχιστον τους στόχους που θέτει η ευρωπαϊκή νοµοθεσία αλλά και η κοινή λογική.

Η ευθύνη που φέρουµε όλοι για την πρόληψη της κλιµατικής κρίσης απέναντι στις επόµενες γενιές είναι τεράστια. Είµαστε η πρώτη και η τελευταία γενιά που γνωρίζουµε το πρόβληµα και διαθέτουµε τα όπλα για να το λύσουµε.

Φαίνεται όµως ότι παρά τη θεωρητική ταύτιση απόψεων ως προς τη σπουδαιότητα των ΑΠΕ, στην πράξη παρατηρούνται αντιφάσεις ανάµεσα στην επικοινωνιακή στρατηγική και την πολιτική στάση από µέρος των πολιτικών, οικονοµικών και –δυστυχώς- κοινωνικών φορέων της χώρας.

Η Greenpeace ιεραρχεί ως απόλυτη προτεραιότητα τους 300.000 συνανθρώπους µας που ήδη πεθαίνουν κάθε χρόνο εξαιτίας των κλιµατικών αλλαγών και τους 325.000.000 συνανθρώπους µας που ήδη πλήττονται σοβαρά µε κάποιον τρόπο από την αλλαγή του κλίµατος.

Οι θέσεις µας για το συγκεκριµένο νοµοσχέδιο είναι απολύτως συνεπείς και προκύπτουν από το όραµα της Greenpeace για το ενεργειακό µέλλον και τη συµβολή της χώρας στην καταπολέµηση των κλιµατικών αλλαγών, όπως αυτό περιγράφεται και στο σενάριο της ‘Ενεργειακής Επανάστασης’.

Σύµφωνα µε αυτό το σενάριο, θα απαιτηθούν ριζικές αλλαγές στον τρόπο που η χώρα µας παράγει, µεταφέρει και καταναλώνει ενέργεια.

Ο συνδυασµός της εξοικονόµησης ενέργειας (όπου ο κτιριακός τοµέας παίζει κυρίαρχο ρόλο) µε την επιθετική προώθηση των ΑΠΕ (τόσο σε µεγάλη όσο και σε οικιακή κλίµακα), αποτελεί τη µόνη εγγυηµένη και περιβαλλοντικά φιλική λύση.

Ταυτόχρονα, εγγυάται και τη δηµιουργία χιλιάδων νέων πράσινων θέσεων εργασίας.

Τα σχόλια που ακολουθούν εκτίθενται µε αυτή τη λογική και µε την πλήρη επίγνωση ότι η αντιµετώπιση των κλιµατικών αλλαγών απαιτεί τολµηρά µέτρα και πολιτικές που κάποιες φορές έχουν σηµαντικό πολιτικό κόστος. Είναι όµως µόνο αυτές οι πολιτικές και τα µέτρα που τελικά προστατεύουν τον πλανήτη, τη βιοποικιλότητα και την ανθρωπότητα.

Σχόλια επί της αρχής του κειµένου

Τα εµπόδια στην ανάπτυξη των ΑΠΕ είναι γνωστά. Το σηµαντικότερο ίσως έγκειται στην προβληµατική αδειοδοτική διαδικασία, η οποία παραµένει εξαιρετικά χρονοβόρα, πολυδαίδαλη και προσφέρει περιθώρια για αυθαιρεσίες από υπάλληλους της ∆ιοίκησης.

Παρά τη δηµιουργία του Ν. 3468/06, η ετήσια νέα εγκατεστηµένη ισχύς ΑΠΕ από το 2006 έως το 2009 δεν ξεπέρασε ποτέ τα 150MW.

Η Ελλάδα βρίσκεται πολύ µακριά από την πράσινη ανάπτυξη στον τοµέα της ενέργειας και απαιτούνται άλµατα προκειµένου να καλυφθεί το χαµένο έδαφος.

Υπολογίζεται ότι για να πετύχουµε τους ευρωπαϊκούς στόχους έως το 2020, θα πρέπει να προστίθενται ετησίως 2.000MW εγκατεστηµένης ισχύος ΑΠΕ.

Προτού προχωρήσουµε στα σχόλια επί της αρχής του κειµένου, θα θέλαµε να επισηµάνουµε ότι το πνεύµα του σχεδίου νόµου κρίνεται εξαιρετικά θετικό, καθώς διακρίνεται από την πρόθεσή του να απλοποιήσει και να µειώσει χρονικά την αδειοδοτική διαδικασία.

Το κείµενο αυτό είναι µε διαφορά το πιο προοδευτικό κείµενο που έχει κατατεθεί µέχρι σήµερα για την ανάπτυξη των ΑΠΕ στην Ελλάδα.

Ανεξάρτητα εποµένως από το τελικό αποτέλεσµα της διαδικασίας διαβούλευσης, το πνεύµα αυτό θα πρέπει, αν όχι να ενισχυθεί, τουλάχιστον να παραµείνει αναλλοίωτο.

Πιθανή αλλοίωσή του, στην ουσία στρέφεται κατά της ανάπτυξης των ΑΠΕ, µε δεδοµένο ότι η γραφειοκρατία είναι ο ιστορικά µεγαλύτερος εχθρός τους στην Ελλάδα.

Υπό αυτό το πρίσµα, χαιρετίζουµε την πρωτοβουλία της κυβέρνησης για την επιτάχυνση της ανάπτυξης των ανανεώσιµων πηγών ενέργειας, καθώς το σχέδιο νόµου κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση.

Συγχαίρουµε επίσης την ελληνική κυβέρνηση για την απόφασή της να αναβαθµίσει το στόχο κάλυψης της τελικής κατανάλωσης ενέργειας από ΑΠΕ σε 20% (από 18%) και την υιοθέτηση ελάχιστου στόχου διείσδυσης των ΑΠΕ στην ηλεκτροπαραγωγή κατά 40% έως το 2020.

Ωστόσο υπάρχουν σηµεία, τα οποία χρήζουν βελτίωσης, πάντα µε πρωταρχικό γνώµονα την επιθετική ανάπτυξη των ΑΠΕ ως απαραίτητο συστατικό µίας ολοκληρωµένης και αποτελεσµατικής στρατηγικής για την καταπολέµηση των κλιµατικών αλλαγών.

Η εµπειρία της περασµένης δεκαετίας µας διδάσκει ότι το µεγαλύτερο εµπόδιο στην ανάπτυξη των ΑΠΕ είναι η αδειοδοτική διαδικασία και το νέο u963 σχέδιο νόµου θα πρέπει να τις αντιµετωπίσει ακριβώς αυτό το πρόβληµα.

Για το λόγο αυτό κρίνουµε ότι είναι επιτακτική η ανάγκη για τη δηµιουργία µίας αδειοδοτικής υπηρεσίας µίας στάσης (one stop shop), η οποία θα συµβάλει αποφασιστικά στην απλοποίηση και χρονική σύντµηση της αδειοδότησης.

Αυτό αποτελεί πάγιο αίτηµα και πρόταση της Greenpeace εδώ και χρόνια.

Επιπλέον, αξίζει να υπενθυµίσουµε ότι η Ελλάδα οφείλει βάσει ευρωπαϊκής νοµοθεσίας να υποβάλει έως τον επόµενο Ιούνιο στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή το Εθνικό Σχέδιο ∆ράσης για τις ΑΠΕ.

Το Σχέδιο ∆ράσης θα πρέπει να προβλέπει αναλυτικά τα µέτρα και τις πολιτικές για την ανάπτυξη των ΑΠΕ, όπως και τη θέσπιση επί µέρους στόχων στους τοµείς της ηλεκτροπαραγωγής και της ψύξης / θέρµανσης.

Για το λόγο αυτό, το νέο σχέδιο νόµου για τις ανανεώσιµες πηγές ενέργειας είναι εξαιρετικά επίκαιρο. Η νέα νοµοθεσία θα πρέπει να είναι άρρηκτα συνδεδεµένη µε το Εθνικό Σχέδιο ∆ράσης για τις ΑΠΕ ώστε να αποτελέσει το πρώτο από µια σειρά από νοµικά εργαλεία και µέτρα που θα αποτελούν το στρατηγικό πλαίσιο µίας εθνικής κλιµατικής και ενεργειακής πολιτικής.

Προτείνουµε κατά συνέπεια τη δηµιουργία ενός εθνικού ‘Πακέτου για το Κλίµα και την Ενέργεια’ το οποίο εκτός από τη νέα νοµοθεσία για τις ΑΠΕ, θα περιλαµβάνει:

⋅ Το Εθνικό Σχέδιο ∆ράσης για τις ΑΠΕ

⋅ Τον Κανονισµό Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων και ένα ολοκληρωµένο πλέγµα µέτρων που να παρέχει σταθερά και σε βάθος χρόνου οικονοµικά κίνητρα στους πολίτες, µε έµφαση στην εξοικονόµηση ενέργειας

⋅ Σχέδιο ∆ράσης Μηδενικού Άνθρακα που να προβλέπει επίσης στόχους µείωσης των εκποµπών αερίων του θερµοκηπίου έως το 2020 και το 2050.

Η Greenpeace είναι η πρώτη περιβαλλοντική οργάνωση στην Ελλάδα που εργάστηκε για την ανάδειξη του προβλήµατος των κλιµατικών αλλαγών αλλά και την προώθηση των λύσεων, ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 1990.
Λαµβάνοντας υπόψιν αυτό, η υποβολή των κατ’ άρθρων παρατηρήσεων που ακολουθεί παρακάτω θα περιοριστεί σε θέµατα περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος µε τη στενή έννοια και όχι σε θέµατα επενδυτικού ενδιαφέροντος.